Artykuły

Jesień jest nie tylko czasem zbiorów i porządków w ogrodzie. Ta pora roku sprzyja również tworzeniu przydomowej przestrzeni. Warto wówczas zaplanować posadzenie wielu krzewów i drzew ozdobnych, a także owocowych z odkrytymi korzeniami lub balotowanych. Powinny być to gatunki niewrażliwe na mróz. We wrześniu czy październiku można też założyć trawnik. Jest to odpowiednia pora na sadzenie bylin oraz warzyw ozimych. Nasadzenia jesienne mają duże szanse na dobre przyjęcie. Sprzyja temu choćby duża wilgotność gleby, brak upałów czy krótsza ekspozycja na słońce. Za wyborem nasadzeń drzew i krzewów u schyłku roku przemawiają także ceny sadzonek, które ze względu na w wielu przypadkach bogatszą niż wiosną ofertę są tańsze. Jesienne sadzenie nie tylko odciąży nas przy pracach wiosennych, posadzone wtedy rośliny wiosną szybciej rozpoczną wzrost.

ZGODNIE Z ZASADAMI

Aby w przyszłości cieszyć się dorodnymi roślinami, podczas jesiennego sadzenia musimy przestrzegać  kilku zaleceń. Nie należy przystępować do tych prac w upalne dni – nadmierne nasłonecznienie może prowadzić do uszkodzenia młodych sadzonek, dlatego najlepiej, gdy na dworze jest chłodno i wilgotno, a niebo zachmurzone. Ziemia, w której sadzimy rośliny, powinna być odchwaszczona, a jeśli jest piaszczysta, należy ją uzdatnić nawozem. Dobrym wyborem będzie torf, obornik lub kompost. Zadbajmy o doprowadzenie podłoża do odczynu odpowiedniego dla danych gatunków sadzonych roślin. Glebę trzeba spulchnić, co ułatwi wypuszczanie korzeni. Pamiętajmy również, że im szybciej po przywiezieniu do domu roślina trafi do ziemi, tym łatwiej się przyjmie. Te z odkrytym systemem korzeniowym należy posadzić niezwłocznie, ponieważ korzenie szybko ulegają przesuszeniu. Przed sadzeniem roślinę na kilka godzin wkładamy do wody, tak by odzyskała sprężystość i odpowiednią wilgotność. Na posadzenie roślin balotowanych mamy kilka dni. Znaczenie ma też głębokość, na jakiej umieszczamy sadzonki. Powinna być ona dostosowana do gatunku oraz rodzaju gleby. Aby ziemia dobrze ułożyła się wokół korzeni, po posadzeniu roślinę należy obficie podlać i o ile nie zrobi tego deszcz, powtarzajmy podlewanie raz na 2-3 dni. Przed zimą sadzonki czy młode siewki warto ochronić, przykrywając je na przykład gałęziami świerkowymi lub słomą.

DRZEWA I KRZEWY OZDOBNE

Już od drugiej połowy września i aż do pierwszych przymrozków można sadzić wiele gatunków krzewów oraz drzew ozdobnych. Są to często krzewy z odkrytym systemem korzeniowym, wykopane wprost z gleby lub balotowane, czyli z korzeniami umieszczonymi w siatkach z wilgotnym torfem. Sadzenie o tej porze lubią m.in. buki, berberysy czy tawuły. Dobrze przyjmują się wówczas rośliny iglaste m.in. cisy, świerki, jałowce oraz sosny. Październik i początek listopada to odpowiedni okres na posadzenie róż – jesienią jest dostępnych więcej odmian tych krzewów niż wiosną. Pamiętajmy, że róże wymagają gleby żyznej i przepuszczalnej oraz bogatej w próchnicę. Ważny jest jej odczyn, powinien być zbliżony do obojętnego (pH 6,5-7,0). Nie zapominajmy o ochronie tych krzewów przed mrozem, szczególnie jest ona potrzebna w bezśnieżne zimy. Podobnie trzeba wówczas postępować z innymi młodymi drzewami i krzewami.

OWOCE I WARZYWA

Październik to odpowiedni moment na posadzenie większości drzew i krzewów owocowych. Wyjątkiem są morele i brzoskwinie, które sadzimy wiosną. Handlowcy mają wówczas wyjątkowo bogatą ofertę  odmian jabłoni, gruszy, wiśni, czereśni, śliw, a także porzeczek, agrestu, malin czy borówek. Sadząc truskawki jesienią, możemy liczyć na ich owocowanie już w pierwszym sezonie od posadzenia. O tej porze roku warto też wzbogacić warzywnik o czosnek i cebulę. Cebulki powinny mieć średnicę ok. 2 cm, sadzimy je w rozstawie ok. 20 cm. Ząbki czosnku umieszczamy w odległości ok. 5-6 cm. Także rabarbar dobrze przyjmuje się w tym czasie. Wczesne plony zagwarantuje nam posianie marchwi, pietruszki czy kopru.

KWIATY Z MYŚLĄ O WIOŚNIE

Wczesną jesienią panują idealne warunki do sadzenia bylin takich jak funkie, barwinek, bergenia, floksy, serduszka okazała czy krwawnik oraz wielu innych. Możemy też na rabatach umieścić rozsady roślin dwuletnich – ostróżek, naparstnic, bratków, stokrotek, malw oraz dzwonków ogrodowych. Jeśli chcemy, by maki lub nagietki wcześniej zakwitły, posiejmy je w październiku. Jesienią można także siać czarnuszki, chabry, eszolcje. We wrześniu lub październiku sadzimy wiele kwiatów cebulowych: tulipany, hiacynty, krokusy, szafirki, a narcyzy, przebiśniegi i szachownice na przełomie sierpnia i września. Zakupione cebule powinny być w stanie spoczynku – bez liści, z delikatnymi korzonkami, zdrowe, bez plam, pleśni i uszkodzeń mechanicznych. Im są dorodniejsze i większe, tym bujniej rośliny zakwitną. Przed posadzeniem warto je zaprawić, czyli przez pół godziny moczyć w środku grzybobójczym. Układamy je piętką do dołu na głębokości równej ich trzykrotnej wysokości. Na glebach lekkich, piaszczystych możemy umieścić je nieco głębiej. Zatroszczmy się dla nich o podłoże luźne, żyzne, przepuszczalne i bogate w próchnicę. Bulwy umieszczajmy w przekopanej ziemi, wzbogaconej o kompost lub wieloskładnikowy nawóz. Cebule spleśnieją w glebach podmokłych, unikajmy też miejsc, w których podczas wiosennych roztopów gromadzi się woda. Zadbajmy o właściwy odczyn gleby – pH 6,8-7,2.

JAKIE KWIATY CEBULOWE SADZIMY JESIENIĄ?

• Tulipany

Najlepsza pora na umieszczenie ich w ziemi to przełom września i października. Będą obficie kwitły, jeśli zapewnimy im słoneczne stanowisko. Mogą rosnąć w tym samym miejscu przez wiele lat. Nie są wybredne co do podłoża, ale najlepiej by było ono żyzne i przepuszczalne. Przy sadzeniu dodajmy do niego kompostu, a do gleb ciężkich trochę piasku.

• Hiacynty

Najpopularniejszym gatunkiem uprawianym w Polsce jest hiacynt wschodni, którego kwiaty wydzielają mocny, charakterystyczny zapach. Sadzimy go do gruntu na przełomie sierpnia i września w miejscach dobrze nasłonecznionych. Hiacynty nie tolerują gliniastych, ciężkich i podmokłych gleb. Po kwitnieniu zasuszeniu liści cebule wykopujemy.

• Czosnki

Będą pięknie kwitły, jeśli cebule posadzimy we wrześniu lub październiku na głębokości ok. 20 cm. Zapewnijmy im słoneczne stanowisko oraz przepuszczalną, żyzną glebę o odczynie obojętnym. Przed sadzeniem ziemię warto zasilić kompostem. Jeśli podłoże nie jest żyzne, w czasie uprawy zastosujmy nawóz wieloskładnikowy. W jednym miejscu mogą rosnąć kilka lat.

• Lilie

W uprawie ogrodowej lilie reprezentuje wiele gatunków i odmian. Te wcześnie kwitnące, np. mieszańce azjatyckie, najlepiej sadzić jesienią. Odpowiedni czas to przełom września i października. Wszystkie lilie lubią słońce oraz żyzną, dobrze spulchnioną i stale lekko wilgotną glebę. Przed sadzeniem podłoże wzbogaćmy kompostem.

• Narcyzy

Cebule narcyzów sadzimy od sierpnia do końca września, można też później, ale wówczas będą miały mniej czasu na prawidłowe ukorzenienie się i mogą zgnić. Najlepiej umieścić je w ażurowych koszyczkach, co sprawi, że nie będą im zagrażać nornice. Cebul nie trzeba wykopywać przez 4-5 lat, utrzymanie na tym samym stanowisku zapewni im obfite kwitnienie. Najlepiej rosną w pełnym słońcu na żyznym, przepuszczalnym i próchniczym podłożu. Przyjmuje się, że głębokość sadzenia cebul ma być równa ich trzykrotnej wysokości.