Artykuły

Własna uprawa wczesnych warzyw, owoców i roślin ozdobnych wymaga odpowiednich warunków – temperatury powietrza i gleby, skutecznej osłony przed niespodziewanymi przymrozkami, wiatrem, gradem i deszczem. W naszym klimacie uprawianie tego rodzaju ogrodnictwa jest możliwe tylko pod odpowiednią osłoną – tunele foliowe wydłużą sezon upraw wielu roślin, zapewnią też szybszy ich wzrost. W przypadkach niektórych warzyw może on być niezbędny przez cały okres wegetacji, takim przykładem jest foliak na pomidory. Prosta konstrukcja tunelu foliowego to przede wszystkim rozwiązanie ekonomiczne – w przeciwieństwie do szklarni foliak postawimy błyskawicznie i niewielkim kosztem. Kluczowe jest stanowisko, w którym znajduje się tunel ogrodniczy. Jak ustawić na działce tunel foliowy? Przede wszystkim musi to być miejsce osłonięte od wiatru, np. za pomocą zielonych ścian z tuj lub iglaków, które osłonią tunel przed silnymi podmuchami. Jednocześnie trzeba zadbać o odpowiedni dopływ promieni słonecznych – tunelu nie powinny zasłaniać budynki lub wysokie drzewa i krzewy. Najwięcej światła słonecznego dotrze do tunelu gdy go ustawimy długim bokiem skierowanym do trasy wędrówki słońca.  Do budowy tunelu foliowego wystarczą materiały powszechnie dostępne – akcesoria do tuneli, kupimy w każdym markecie budowlanym i sklepie ogrodniczym, wielu producentów oferuje też gotowe zestawy produktów na foliak wraz z instrukcją wykonania.

Co na konstrukcję tunelu foliowego?

Materiały na tunel foliowy różnią się w zależności od wysokości tunelu, jaki chcemy zbudować, a ta musi być dobrana do rodzaju upraw. Do wyhodowania sałaty i innych nowalijek wystarczą niskie tunele – ich wysokość może mieć zaledwie 40-50 cm, zwykle nie przekracza 1,5 m. Duży foliak na pomidory powinien umożliwić swobodne wejście do środka w pozycji wyprostowanej (ok. 170 cm), ze względu na wysokość jego konstrukcja musi być bardziej stabilna. W przypadku niskiego tunelu najprostszy i najtańszy będzie stelaż wykonany z giętkich pałąków. Do tego celu nadają się przyniesione z lasu pędy wierzbowe lub leszczynowe. Pałąki można też wykonać z giętkich rurek PCV o długości około 1,5 m. Do łączenia pałąków niezbędny będzie mocny sznurek. Bardziej stabilną konstrukcję tunelu foliowego uzyskamy wykorzystując ocynkowany drut o grubości 6 mm. Wysoki tunel powinien mieć cięższą konstrukcję–można wykonać ją ze stalowych profili podwójnie ocynkowanych, które będą odporne na rdzę, ale przede wszystkim zapewnią większą stabilność całej budowli. Nawet jednak wyższy tunel możemy zechcieć przenosić z miejsca na miejsce – wówczas lepiej sprawdzi się stelaż z tworzywa sztucznego np. z PCV, które jest odporne na duże wahania temperatur i również nie koroduje. Minusem lekkiej konstrukcji jest jej mała stabilność – silne podmuchy wiatru mogą przewrócić foliak. Do budowy foliaka zaopatrzmy się też w elementy mocujące, takie jak gwoździe, wkręty, lub pinezki. Do wzmocnienia konstrukcji mogą przydać się wsporniki. Przy niskim foliaku z narzędzi wystarczą najprostsze: młotek i łopata, w przypadku wyższego, wznoszonego np. z drewna niezbędne będą np. piła do drewna, wiertarka, wkrętarka itp. Tunel foliowy można też zrobić sięgając po materiały z odzysku, np. na konstrukcję można wykorzystać pozostałości po remoncie lub budowie, takie metalowe rurki czy drewniane profile.  

Jak zrobić tunel foliowy – co na poszycie?

Do przykrycia tunelu foliowego stosuje się folię perforowaną lub litą, o grubości 0,1 mm. Folia perforowana zapewnia lepszy przepływ powietrza, dzięki czemu rośliny będą mniej narażone na choroby wywoływane przez grzyby. Jednak tunel ogrodowy z folią perforowaną słabiej utrzymuje wysoką wilgotność powietrza i temperaturę, co może niekorzystnie wpłynąć na uprawę warzyw ciepłolubnych. Z kolei folia bez perforacji szybko się nagrzewa, tunel foliowy powinniśmy często wietrzyć, aby uniknąć zaparzenia roślin. Ten rodzaj folii utrzymuje natomiast dużą wilgotność powietrza i wysoką temperaturę. Na foliak możemy też kupić folię filtrującą promieniowanie UV, z wgrzaną siatką polipropylenową, która zwiększa wytrzymałość poszycia. Do wyboru mamy folie białe lub zielone, różnią się one rodzajem wzmocnienia. Chociaż zielona folia jest uznawana za mocniejszą, to jednak w samej uprawie kolor folii nie ma znaczenia. Wymiary folii do tuneli dobieramy w taki sposób, aby po przykryciu tunelu wystawała z obu stron na około 20 do 30 cm oraz zwisała poza oba szczyty tunelu nieco ponad 1 m. Jak obliczyć ile potrzeba folii na tunel? W tym celu musimy zmierzyć długość tunelu i rozmiary głównego łuku. Następnie musimy doliczyć do tych wartości zapasy folii potrzebne do przymocowania folii do tunelu – fartuch ziemny do wkopania w ziemię i fragment potrzebny do naciągnięcia folii na front i tył tunelu.

Jak wykonać tunel foliowy z drewna?

Wykonanie niskiego tunelu foliowego drewnianego jest łatwe. Przed budową warto wytyczyć obszar tunelu na ziemi, co pozwoli uzyskać równą konstrukcję. Drewniane pałąki wbijamy w ziemię w dwóch rzędach w odległości od 0,5 do 0,7 m od siebie, zachowując między rzędami odstęp od 1,2 do 1,5 m. Pędy naginamy do środka i wiążemy razem sznurkiem, tworząc konstrukcję o wysokości 40 do 60 cm. Możemy wzmocnić ją poprzez połączenie kolejnych pałąków sznurkiem, który następnie przywiązujemy do palików wbitych na końcach tunelu. A jak przymocować folie do tunelu drewnianego? Naciąganie folii zaczynamy od jednego z boków – na całej jego długości przysypujemy brzeg folii ziemią. Następnie napinamy folię na pałąkach i przysypujemy jej brzeg ziemią po przeciwnej stronie. Końce folii związujemy i mocujemy do palików. Giętkie pędy wbijamy w ziemię. Bardziej stabilną konstrukcję drewnianą można też wykonać np. z drewnianych profili np. kantówek sosnowych grubości ok. 8 cm oraz cieńszych 5 i 2,5 cm. Najgrubsze narożnikowe elementy konstrukcji należy zakotwiczyć w ziemi np. zabetonować kotwy, w których umieszcza się kantówki. Następnym etapem jest połączenie elementów pionowych z poziomymi za pomocą metalowych kątowników. Konstrukcję w narożnikach można usztywnić zastrzałami. Podobnie łączymy elementy konstrukcji dachu. Po przykryciu folią można przybić dodatkowe profile drewniane również na zewnątrz.

Jak zrobić tunel foliowy metalowy?

Konstrukcję niskiego tunelu foliowego wykonujemy z ocynkowanego drutu, który tniemy na odcinki około 250 do 260 cm. W odległości 30 cm od każdego końca drut wygina się w pętlę, tworząc oczko o średnicy do 1,5 cm. Następnie drut wyginamy w pałąki, które wbijamy w glebę co około 100 cm, na taką głębokość, aby wygięte z drutu oczka znalazły się tuż nad powierzchnią gleby. Konstrukcję tunelu metalowego warto wzmocnić, oplatając sznurkiem. W tym celu w odległości około 50 cm od obu końców tunelu wbija się kołki, do jednego z nich przywiązujemy sznurek, który okręca się wokół każdego pałąka i przywiązuje do przeciwległego kołka. Tunel przykrywamy folią o takiej długości, aby można było ją przywiązać do kołków. Następnie całą konstrukcję trzeba osznurować na krzyż, mocując sznurek do kołków i przewlekając przez oczka wykonane w drucie. Jeden z brzegów folii obsypujemy ziemią. Przeciwległy brzeg najlepiej obciążyć ciężkimi przedmiotami, które będzie można odsunąć, co umożliwi uniesienie folii w celu przewietrzenia.